İthalat Nedir, İthalat İşlemleri nasıl yapılır?
İthalat veya dış alım, en basit tarifiyle, eşyanın başka bir ülkeden satın alınması ve ülkeye getirilmesi olarak ifade edilebilir. İthalat gümrük mevzuatında “serbest dolaşıma giriş rejimi” olarak adlandırılan kurallar sistemi çerçevesinde yapılabilir.
Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Nedir?
Bir eşyanın serbest dolaşıma girmesi için sadece ithalatta alınması gereken vergilerin ödenmesi yeterli değildir; o eşya için geçerli olan ticaret politikası önlemlerinin uygulanması ve eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin de tamamlanması gereklidir.
Kimler İthalat Yapabilir?
Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ile yürürlükteki mevzuat hükümleri uyarınca hukuki tasarruf yapma yetkisi olan kişi ortaklıkları ithalat işlemlerini yapabilirler.
Vergi numarası olmayan kişiler Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerine başvurarak vergi numarası alabilirler. İthalat yapabilmek için, ithalat yapmaya hak kazandıran nitelikte özel bir izin veya belge alınması gerekli değildir.
Aşağıda sayılan istisnai durumlarda vergi numarası aranmaksızın ithalat yapabilirler,
- Özel anlaşmalara dayalı olarak yapılan ithalatlar
- Kitap ve diğer yayınların ithalatı
- Türkiye’de açılan uluslararası fuar ve sergilerde perakende satışına izin verilen malların ithalatı.
İthali Yasaklar ve Kısıtlamalara Tabi Eşya Nedir?
Ülkemizde ithalattaki yasaklama ve kısıtlamaları belirleyen düzenlemeler eşyanın tarife sınıflandırmasına ve GTİP numarasına dayanır.
Cumhurbaşkanı ve ayrıca Ticaret Bakanlığı, kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği; insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması; sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması; fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleriyle, ithalata belirli kısıtlamalar veya yasaklıklar getirmeye yetkilidir.
Bu nedenle, ithal edilmesi düşünülen eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numarasını belirledikten sonra, bu eşya ile ilgili olarak getirilmiş bir yasaklama veya kısıtlama olup olmadığının araştırılması gerekmektedir.
Kullanılmış Mal İthal Edilebilir mi?
Türkiye’ye ithal edilecek eşyanın yeni ve kullanılmamış olması esastır.
Türkiye’ye yapılan ithalata dair kural ve esasların belirlendiği ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan İthalat Rejimi Kararına göre her türlü eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) eşyanın ülkemize ithal edilebilmesi için Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’nden izin alınması ve alınan iznin ithalat işlemleri sırasında gümrük idaresine sunulması gereklidir.
İthali İzne Tabi Eşya Nedir?
Bazı eşyaları, Türkiye’ye ithal edebilmek için izin alınması gerekir. Bu tür eşyalar gümrük ve dış ticaret mevzuatında “ithali izne veya uygunluk denetimine tabi eşya” olarak ifade edilir. Hangi eşyanın ithalatının izne veya uygunluk denetimine tabi olduğu, uluslararası anlaşmalar ve dış ticaret politikası çerçevesinde belirlenmektedir. Bu denetimler farklı kurum ve kuruluşlar tarafından yapılır.
İthalata başlarken, eşyanızın Türkiye’ye ithal edilmesi için herhangi bir kurum veya kuruluştan bir izin, lisans, uygunluk belgesi veya yeterlilik belgesi almanızın gerekli olup olmadığına dair Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numarasını belirledikten sonra, bu eşya ile ilgili olarak güncel bilgiyi edinmek eşya ithali için hayati önem taşımaktadır.
Bazı eşyalar yasağa tabi olmayabilir. Ancak eşyanın ithali için insan-hayvan bitki sağlığı, kamu ahlak ve düzeninin korunması bakımından belirli kurum ve kuruluşlar nezdinde izin alınması gerekmektedir.
Örnek: Silah ithal edilebilmesi için İthalat 2020/2 kapsamı eşya olup, Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından veya bu kuruluşlarca yetki verilen kurum ve kuruluşlarca ithal edilebilir.
Bunun yanında gıda ve gıda ile temas eden ürünler, tarım ürünleri, hurda ve atıklar, sağlık ve tıbbi ürünler, işçi sağlığını etkileyen ürünler gibi birçok ürün ilgili bakanlıklardan izin alınarak ithali mümkündür. Eşyaların yurda getirilmeden önde Gümrük Tarife Pozisyonunun belirlenmesi ve izine tabi olup olmadığının araştırılması gerekmektedir.
İthalat Vergileri Nedir? İthalat Vergileri Nasıl Hesaplanır?
Gümrük idarelerinde ödenecek olan İthalat vergileri 4458 sayılı Gümrük Kanunun 3- 8/9 belirtilmiştir.
8. a) “Gümrük vergileri” deyimi, ilgili mevzuat uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü;
b) “Gümrük yükümlülüğü” deyimi, yükümlünün gümrük vergilerini ödemesi zorunluluğunu;
9. “İthalat vergileri” deyimi,
a) Eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri,
b) Tarım politikası veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta alınacak vergileri ve diğer mali yükleri;
İthalat sırasında ödenecek olan vergilerin türleri, oranları ve tutarları, ithal etmek istediğiniz eşyanın tarife sınıflandırmasının, menşeinin ve kıymetinin gümrük idaresi tarafından yapılacak olan muayene ve tespit edilmesini sonucunda belirlenecektir.
İthalat sırasında uygulanacak olan gümrük vergisi oranı ve döviz kuru açısından gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarih esas alınmaktadır.
İthalattan kaynaklanan gümrük vergilerini ödeme yükümlülüğü, gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarihte başlar. Ödenecek olan vergiler, gümrük beyannamenin tescil edildiği tarihte geçerli olan gümrük tarifesi unsurlarına göre hesaplanır.
İthalatta Korunma Önlemleri (Ticaret Politikası Savunma Araçları-TPSA)
Bir eşyanın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak şekilde artan miktar ve şartlarda ithal edilmesi halinde, bu zarar veya zarar tehdidini ortadan kaldırmak üzere, söz konusu zarar veya zarar tehdidiyle sınırlı ve geçici olmak kaydıyla, uluslararası yükümlülükler ve ülke yararı göz önüne alınarak korunma önlemleri alınmasına ilişkin usul ve esaslar kapsamında korunma önlemleri alınmaktadır.
İthalatta Gerekli Belgeler Nelerdir?
Eşyanın ithalatında gümrük idaresine ibraz edilmesi gereken belgelerin öğrenilebilmesi için eşyanın vergisini öğrenme aşamasında olduğu gibi Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) bilgisine ihtiyaç duyulmaktadır.
İthal eşyasının yurda girişi konusunda yasak, izin, kota, ihtisas gümrüğü uygulaması vb. kısıtlamalar ile tabi olduğu standartlar, garanti belgesi, gözetim belgesi, kontrol belgesi, sağlık sertifikası, analiz raporu, CE belgesi gibi belgelerin gümrük idaresi tarafından talep edilip edilmediğini araştırmak, varsa bu çerçevede ön hazırlık yapılması gerekmektedir. Bu bilgilere ulaşılması için gümrük müşavirinden destek alınabilir.