Belki de hayatınızda bir veya birkaç kez duyduğunuz bir konudur “gümrük malları” konusu ve dikkat ettiyseniz bahsedenlerin “gümrük mallarına” karşı iştahlı bir ilgisi vardır. Siz de takdir edersiniz ki, günümüz koşullarında hem kaliteli hem de ucuz eşya satın alabilme hayali söz konusu olunca, durumun insanları cezbetmemesi elbette mümkün değil… Telefonlar, parfümler, bilgisayarlar, ayakkabılar, giyim eşyaları hatta arabalara bile piyasa değerinden daha uygun fiyatlara sahip olabilmeyi kim istemez ki…
“Gümrük Malları” Nedir, Ne Demektir?
Aslında gümrük malları tabiri olduğu şekliyle gümrük mevzuatında yer almayan ve teknik olarak kullanılmayan bir tabirdir. Bu tabir halk arasında gümrük idarelerince satılan mallar için kullanılır ve gümrük idarelerince satılan bu mallar aslında tasfiyelik hale gelerek tasfiye edilen eşyalardır. Akıllarda hep şu ve benzeri sorular vardır: Gümrükte hangi mallar var? Gümrükten telefon alabilir miyim?… Gümrükten araç alabilir miyim?… Gümrüğe takılan telefonları veya araçları nasıl alırım?… E-ihale nedir?… E-İhaleye, gümrük ihalelerine nasıl girerim?… Gümrükte araba ihalesi veya gümrükte telefon ihalesi nasıl yapılır?… Gümrük malları nerede satılır?… Gümrük mallarını nasıl satın alabilirim? Gümrük malları perakende satış mağazası nedir?…
Bu soruların cevaplarını yazının devamında bulabilirsiniz. Yazıyı okuduğunuzda, e-ihaleye katılım ve gümrükten eşya satın alımı hakkında bilgi sahibi olacaksınız.
Tasfiye Nedir? Tasfiye Edilerek Satılan Eşyaların (Gümrük Mallarının) Kaynağı Nedir?
İlk olarak, gümrük idareleri tarafından satılan mallar gümrük idaresine nereden geliyor?, nasıl temin ediliyor? Bu konuya açıklık yapmak gerekirse, gümrük idareleri ticaret yapmazlar. Kar amacı güderek yurtdışından eşya satın alıp ülkemize getirip satmazlar veya yurt içinden eşya alıp satmazlar. Peki kaynağı nedir satılan bu eşyaların? Bu sorunun cevabı: Tüzel kişiler veya gerçek kişiler tarafından gümrüklere getirilip mevzuata uygun şekilde gümrük işlemleri tamamlanmayan eşyalar ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında yakalanan eşyalar (tüm bu eşyalar tasfiyelik hale gelen eşya olarak tabir edilir) Gümrük Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre tasfiye işlemine tabi tutulurlar. Tasfiye işlemi kaba bir tarifle; tasfiyelik hale gelen eşyaların gümrük idareleri tarafından depolardan (geçici depolama yerleri veya antrepolardan) alınarak, bu yerlerin bir nevi temizliğinin yapılması anlamına gelir. Amaç; depolarda bekleyen tasfiyelik hale gelen eşyaların bir an evvel bulundukları yerden kaldırılarak yeni gelecek eşyaların kontrolünün daha etkin biçimde yapılmasının temin edilmesi ile tasfiyelik hale gelen ve ekonomik ömrü/faydası bulunan eşyaların bir an önce ekonomiye kazandırılması, insani yardım, doğa ve çevrenin korunması ve de toplum yararına faaliyetlere sevk edilmesidir. Tasfiye işleminin farklı yolları vardır.
Tasfiye;
a) İhale yoluyla satış suretiyle,
b) Yeniden ihraç amaçlı satış suretiyle,
c) Perakende satılmak suretiyle,
d) Kamu kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere tahsis edilmek suretiyle,
e) İmha suretiyle,
f) Özel yolla,
gerçekleştirilir.
İşte bu noktada, ihale yoluyla satış yöntemi ve perakende satış yöntemi kullanılarak tasfiye edilecek eşyalar, gümrük idareleri tarafından satışa sunulacak eşyalardır. Başka bir deyişle; “gümrük mallarının” kaynağı, tasfiyelik hale gelen ve özellikle ihale yoluyla satış yöntemi ve perakende satış yöntemi kullanılarak satılan eşyalardır. İnsan, bitki, hayvan ve çevre sağlığı yönünden ülkeye girişinde bir sakınca bulunmaması koşuluyla başka bir ifadeyle ithali yasak olmaması koşuluyla her türlü eşya (akaryakıt hariç) ihale yoluyla veya perakende şekilde satışa sunulabilmektedir. Hangi tasfiye yolunun kullanılacağına ise gümrük idareleri karar vermektedir.
Tasfiye Edilen Eşyalar (Gümrük Malları) Neden Ucuzdur?
Bu satışlarda gümrük idareleri kesinlikle kar amaçları yoktur ve tam da bu nedenle ürünlerin fiyatları piyasa fiyatlarına göre daha aşağıdadır, tam da bu yüzden gümrük malları ucuz olur.
İhale yoluyla satışlar ile perakende satış işlemleri, Ticaret Bakanlığı (Risk Yönetimi, Tasfiye ve Döner Sermaye Genel Müdürlüğü) tarafından yürütülmektedir.
Gümrük E-İhalesi Nedir?
İhale yoluyla satış, elektronik ihale (e-ihale) yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Bakanlık tarafından e-ihale işlemleri için ayrı bir web sayfası hazırlanmış ve hizmete sunulmuştur. Söz konusu web sitesi kullanılarak e-ihale işlemlerine katılabilir ve ihaleyi kazanırsanız satın alma gerçekleştirebilirsiniz.
Gümrük Perakende Mal Satışı Nerede, Nasıl Yapılır?
Perakende satışlar ise Ticaret Bakanlığı’nın Bölge Müdürlükleri tarafından işletilen “perakende satış mağazaları” vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir. Perakende satışlar için gümrük idaresince “Satış Listesi” oluşturulur ve hem normal yolla hem de elektronik yolla ilan edilir. Gümrük idaresince işletilen Perakende Satış Mağazalarından Satış Listesine konu eşyaları satın alabilirsiniz.
